NORVEÇ VELAR SÜRÜŞÜ

Avrupa’da çok az yer bu kadar seyrek nüfusa sahip, öyle ki birbirinden uzak yaşamak ülkenin ulusal karakteri haline gelmiş. Yine de bu sığınak, dünyanın en etkileyici modern mimarisine ve yenilikçi endüstrilerine ev sahipliği yapıyor. Burada geçmiş, kesintisiz bir şekilde geleceğe yol veriyor. Zengin gelenek öncü teknolojiyle el ele var oluyor. Burası mitolojiyle minimalizmin, kültür ve yaratıcılığın kısacası karşıtların ülkesi. Burası Norveç.

Tarih öncesine ait bilgi ve geleneklere sahibiz, ancak bununla birlikte yenilikçiyiz de. Yüz yıl önce endüstri öncesi teknolojiye sahip, bir çeşit Viking toplumuyduk. Çiftçiler, özellikle balıkçılar hızlı bir şekilde değişime, gelişime ve yeni teknolojiler üretmeye uyum sağlayarak kürek ve yelkenleri hemen geride bırakarak motorları kullanmaya ve teknik donanımı geliştirmeye başladılar.

JARLE SANDEN
DİREKTÖR, ROMSDALSMUSEET, MOLDE

ROMSDALSMUSEET, MOLDE

Tarihi ve çağdaş Norveç, Molde’deki Romsdalmuseet açık hava kültür müzesinde yan yana duruyor. Çevresindeki geçmişi 17. yüzyıla kadar giden binalar titizlikle başka yere taşındı. Bu esnada müzenin güçlü ve çarpıcı şekilde modern yeni ziyaretçi merkezi yüksek zirveleri ve ahşap cephesiyle son teknoloji Norveç mimarisinin örneğini oluşturuyor. Reiulf Ramstad mimarlık şirketi tarafından yapılan bu etkileyici bina 2016’da açıldı.

Canlı çimenden damlar geleneksel ve daha modern Norveç evlerinin karakteristik özelliklerinden. Kış soğuğuna olduğu kadar yaz sıcağına karşı da koruma sağlayan sistem mükemmel termal yalıtım özellikleri sayesinde İskandinav ülkelerinde popülerdir. Kaplama genellikle su geçirmezlik amacıyla üç kat huş ağacı kabuğu üzerine yayılmış dış çim katmanından oluşur. Yeşil bir dam, bakım gerektirmeden yaklaşık 20 yıl dayanır. Norveç’in kültürel ortak bilinci “dugnad”a uygun olarak komşular birbirlerinin çim damlarını onarmak için birlikte çalışırlar.

NORVEÇ’TE ADA BAĞLANTILARI

Köprüler ve tüneller Norveç’in yol ağını canlı tutar ve ülkenin birçok küçük adasını birbirine bağlar. Sahil ve kara içindeki sulara yayılmış toplam uzunluğu 300 mili aşan 18.000 zarif köprü, toplulukları bir arada tutar. 470 mil uzunluğunda yol dağlar altına oyulmuş ya da 900 tünelle deniz yatağının altına gizlenmiştir. Bu sayı dünyanın her yerindekinden fazladır.

Renkli bisikletler Eresfjord’un yerlisi, Tour de France etap birincisi, Norveçli eski profesyonel bisikletçi Kurt Asle Arvesen’in onuruna yol kenarlarını ve evlerin ön bahçelerini süslüyor. Aynı zamanda yolun yanında kıvrılan Eira nehrinden çektiği suyu şişeleyen yakındaki bir şirket için reklam fırsatı olarak da kullanılıyor.

Trol Merdiveni dünyanın en ünlü yollarından biri. Adı, dik ve yolu 2.790 feet üzerinde bir yüksekliğe çıkaran 11 nefes kesen keskin virajın yer aldığı bölgede çok iyi bilinen bir mitolojik öyküyü yansıtıyor. Sert kış iklimi sebebiyle Trollstigen Ekim ve Mayıs ayları arasında trafiğe kapatılıyor. Efsaneye göre yakınlardaki Trollveggen uçurumunda kavga eden trollerin toprağın sarsılmasına neden olmasından ötürü her yıl düşen kayaların ardından yol ilkbahar mevsiminde yeniden açılıyor.

"Norveç'in trol geleneği açıklayamadığınız şeylerden biri. İnsanlar ormana giriyor ve asla geri dönmüyorlar. Troller kayaların arkasından sizi izleyip bekliyorlar. Çocuklar çok küçük yaşlardan itibaren öyküler ve folklor vasıtasıyla trolleri öğreniyor."

EDMUND MEYER
TROLLSTIGEN GJESTEGÅRD’IN SAHİBİ VE TROLLSTIGEN CAFÉ’NİN YÖNETİCİSİ

TROLLSTIGEN CAFÉ

1936’da açılan ve her yıl yaklaşık 800.000 ziyaretçisi olan Trollstigen 18 özel Ulusal Turist Rotasından biri ve “güzel yollar ve fazlası” şeklinde sınıflandırılıyor. Bunlar arasında doğal çevreyi tamamlayacak şekilde tasarlanmış olağanüstü, modern mimari de bulunuyor. Trollstigen’de Reiulf Ramstad mimarlık şirketi tarafından yapılan çarpıcı güzelliğe sahip bir kafe bulunuyor.

Nefesleri kesen bir cazibe merkezi ancak genellikle sert olan iklimi göz önünde bulundurduğunda dayanıklı olur. Çelik ve yüzeyine işlem uygulanarak pürüzlü volkanik yüzeyden ipeksi, pürüzsüz bir yüzeye kadar değişen farklı efektler sunan beton burada iyi iş görüyor.

Ziyaretçiler muhteşem manzara ve bu alanın mimari tasarımının temel öğesi olan kıvrılarak ilerleyen suyun keyfini çıkarıyor. Kuzey kültürü ve özellikle de Norveç kültürünün büyük bir bölümü su ile ilişkilidir. Trollstigen’de su dağlardaki kar, ayna, düzenli şekilde aşağı doğru veya etkileyici şelaleler şeklinde kıvrılarak akan dereler gibi çeşitli formlarda deneyimlenebilir.

Efsaneye göre Gudbrandsjuvet adını evleneceği kızı kaçırmak için tehlikeli geçidin ve altındaki köpüren Valldøla nehri üzerinden atlayan Gudbrand’tan alıyor. Gudbrandsjuvet Norveç’teki on binlerce yıl önce yukarıdaki dağlardaki buzullardan eriyen suyun güçlü anaforlar yaratması sonucunda kayaları oyması nedeniyle oluşan obruk göllerinin en iyi örneklerinden birini oluşturuyor.

STORFJORD OTELİ

Storfjord ormanlar, fiyortlar ve uzaktaki zirveleri karla kaplı dağların görkemli manzarasına sahip bir yüksek yamaca kurulmuş, yekpare kirişlerin kullanıldığı yüzyıllık Norveç loft stili ve sıcak yün izolasyon kullanılarak inşa edilen olağanüstü bir ağaç butik otel.

Otelin dost canlısı ve samimi personeli konuklarını sıcak, aile atmosferi içinde karşılıyor. Kırmızı halıda yürüyen ünlülerden dünya çapında iş adamlarına kadar Storfjord ziyaretçileri basit olduğu kadar rahat bir ortamda dinleniyor.

Yemek için gelenler bölgedeki çiftliklerde yerel olarak üretilen, geleneksel Norveç usulünde hazırlanarak pişirilen lezzetlerin keyfini çıkarıyor. Storfjord’un şefleri yalnızca en iyi ev yapımı tatlıları servis ediyorlar.

Storfjord keşif ve macera için de sayısız olanak sunuyor. İster dağ yürüyüşü, bisiklete veya kanoya binmek ister araçla kısa bir mesafedeki olağanüstü yerleri ziyaret etmek üzere bir başlangıç noktası olarak kullanılsın Storfjord her deneyim için mükemmel bir dinlenme yeridir.

FİYORTU GEÇMEK İÇİN FERİBOTA BİNİN

Norveç’in simgesi haline gelmiş, karanın içlerine kadar giren koylarla parçalanmış arazi yapısı günlük yolculuklar için zorluk oluşturur. Bu zorluğu aşmak üzere ülkenin yol ağının uzantısı olarak tanımlanan bir ulaşım sistemi olan feribotlar kullanılıyor. Norveç'in en büyük feribot şirketi Fjord1, 2016’da 10 milyonun üzerinde araç taşıdı.

Mükemmel manzaralı, 20 dakikalık Magerholm/Sykkylven geçişi, Ålesund’un şehir ve endüstri merkezini güneydeki Stranda sayfiye yerine bağlar. Bu yolculuk sadece araçla yapıldığında oldukça yorucudur.

Feribot Norveç ulaşımının önemli bir parçası olmasının yanı sıra her yolculuğa biraz romantizm ve dinlenme fırsatı sağlar.

“Evdeki en iyi koltuğa sahibim, çok seviyorum. Hiçbir maaş bunun yerini alamaz. Feribotla yolculuk yapmanın farklı bir havası var. Güzel günlerde çok rahatlıkla görüyoruz. Güverte işine gidip gelenlerle dolup taşıyor. İşte o zaman insanlar bunun özel bir şey olduğunun farkına varıyor. Feribotları köprüler ve tünellerle değiştirme planları var. Bunun Norveç seyahat deneyiminden bir şeyler götüreceğini düşünüyorum. Bir feribot gittiğinde yerine bir yol gelecek ve bundan zaten binlerce mil var."

Torgeir H Røyset - İkinci Kaptan, Fjord1 Magerholm/Sykkylven feribotu

BALIKÇILIK

Ålesund’un çevresi uzun süredir balıkçılıkla özdeşleşmiş. Endüstri bölgenin refahının temelinde yatıyor ve hala tekneleri besleyen ve destekleyen işletmeler açılıyor. Petrol çalışmaları başladığında balıkçılar yeni petrol gemileri ve platformlar için mükemmel birer personel oldular. Bu güne kadar balıkçılık kıyıda da iş alanları yarattı ve balık işleme tesisleri, balık satıcıları, tersaneler, elektrikçiler ile halat, kanca, yakıt ve yağ tedarikçileri de bunlar arasında yer aldı.

Dyb ailesi de üç nesilden beri balıkçılık işinde. Ahşap teknelerin ringa balığı yumurtalarıyla geri döndüğü ve Ålesund limanını bir taraftan diğerine yürüyebilecek kadar sık bir şekilde doldurduğu 1900’lü yılların başı ve ortasındaki günlerden bu yana çok şey değişti. Dyb’lerin 51 metrelik teknesi MS Loran açık denizde bir ay geçiriyor, avını donduruyor ve yalnızca yükünü boşaltmak, onarım ve personel değiştirmek için geri dönüyor. Avlarının yüzde yetmişi, İspanya, Portekiz, İtalya ve Brezilya dahil olmak üzere başka ülkelere ihraç edilmek üzere ulusal bir lezzet olan Klippfisk yapılmak üzere Norveç’te kurutuluyor.

Teknoloji 20 kişilik ekibin daha verimli şekilde avlanmasına yardımcı oluyor. En kaliteli balıkların avlanmasını sağlayan uzun misina tekniği üzerinde 60.000 iğne bulunan bir ipin tekneye çekilmesinden ve balıkların geleneksel şekilde elle çıkarılmasından oluşuyor. Uzunluk arttıkça avın bozulmasını önlemek üzere daha hızlı çekmek gerekiyor. Bunun elle yapılması çok zor bu nedenle Dyb ailesi, balığın otomatik olarak iğneden çıkarılmasını sağlayan ve başka işletmelere de sattıkları bir sistem geliştirmiş. Detaylara ve kaliteye gösterilen özen, misinayla yakalanan morina ve mezgidin İngiliz perakende mağazası Marks & Spencer’ın gıda reyonlarında satılmasını sağlıyor.

"Bir gün kaptan olmak istiyorum. Ailemizin uzun geçmişinde bir kadın kaptan olduğunu sanmıyorum. Ben ilk olmak istiyorum."

Tonje Dyb, Balıkçı ve İkinci Kaptan

“Burada her şey her zaman balıkla ilgilidir. Okyanusun ortasındaki bir adada eski bir tuzlanmış balık fabrikasındaysanız balık sunmanız gerekir.

Menü vermiyoruz yalnızca her gün taze olanı servis ediyoruz. Ne yiyeceğini kimse bilmiyor. Kendi tekneniz yoksa bizim ayarlayacağımız bir tekneyle buraya gelmek zorundasınız. Sürdürmek istediğimiz bu konsept bazılarına garip geliyor. Konuklarımın kendilerini mutlu hissederek ayrılmalarını istiyorum. Yüzlerinde bir gülümsemeyle ayrılsınlar ve bir daha geri gelmeyi veya hiç ayrılmamayı istesinler."

Magnus Bergseth
Baş Şef, Kami restoranı, Skotholmen adası

ÅLESUND

Art Nouveau veya Jugendstil 1890 ve 1910 arasında en şatafatlı günlerini yaşadı. Şehrin mimarisinin çoğu ve kanalizasyon kapakları gibi çeşitli sokak donanımı, bu son derece dekoratif stilden ilham aldı. Bugün Ålesund’taki Jugendstilsenteret, Art Nouveau mimarisini, sanatını, el ve mobilya sanatlarını kutluyor ve ziyaretçilerine şehir merkezinin Arnavut kaldırımı sokakları boyunca bu akımın öne çıkan örnekleri arasında rehberlik ediyor. Öne çıkan eserler arasından çağdaş sanat ve el sanatları örnekleri de var.

23 Ocak 1904’ün erken saatlerinde bir yangın Ålesund’un dik sokaklarını kırdı geçti. 24 saat içinde 850’den fazla ağırlıklı ahşap ev yanarak kül oldu ve 10.000 kişi evsiz kaldı. Şaşılacak şekilde yalnızca bir kişi alevlere yenik düştü. Yangının nedeni bulunamadı.

Bu felaket modern Ålesund’u, Norveç’in “Stil Şehrini” doğurdu. Ekonomik krizin ortasında, mimarlar, el sanatçıları, malzeme tedarikçileri ve inşaatçılar küllerden yeni bir şehir kurmak üzere Ålesund’a koştu. 1907’den itibaren şehir, süslü Art Nouveau mimarisiyle karakterize edilmiş bir stilde yeniden inşa edildi.

“23 yıldır camla çalışıyorum. Çocukken TV’de karanlık bir odada birinin cam üflediğini gördüm ve ben de denemek istedim. Cam olağanüstü bir malzeme. İnanılmaz, sıcak, buza benziyor ve onunla çalışmanız gerekiyor aksi halde hiçbir şey olmaz. Kullandığımız temel aletler 2.000 yıl öncesiyle aynı. Daha fazla para kazanmak yerine ihtiyacım olan yeni aletlere yatırım yapmaya çalışıyorum. Paramın yetmediği çok şey var, bu çok pahalı bir sanat!

“Yaratıcı ilham için zihnimi açıyorum ve aradığımı buluyorum. Bir yerlere gitmek, insanlarla tanışmak, yenmek yemek, müzik dinlemek ya da bir şeyler hissetmek yardımcı oluyor. Ne olduğunu bilmiyorsunuz fakat ellerinizdeki alet aracılığıyla ortaya çıkıyor. Ben burada doğdum bu yüzden çevremden ilham alıyorum. Mavi ve gri tonlarda harika bir manzaram var. Dışarı bakıyorsunuz ve renkler farklılaşıyor. Her gün dört mevsim yaşıyoruz ve neredeyse her gece olağanüstü bir gün batımı var.

Ingrid Cecilia Ulla - Cam ustası, Ingrids Glassverksted, Ålesund

“Kültür olarak Norveçliler bir işi yapmanın daha iyi bir yolu varsa hemen işe koyulup yapmaları gerektiğini kabul etmiş bir karaktere sahiptir”

JOEL ALEXANDER MILLS
CEO, OFFSHORE SIMULATOR CENTRE, ÅLESUND